VIDOVDAN U SRPSKOJ ISTORIJI: Šta se sve dogodilo na ovaj dan i kako je formiran srpski kolektivni identitet!
Vidovan igra važnu ulogu i u verskom, ali istorijskom kontekstu. Šta se sve dogodio na ovaj dan i u danima pre ili posle njega, saznajte u tekstu koji sledi.
U kolektivnoj svesti srpskog naroda Vidovdan nije samo verski praznik – dan kada se vernici praznuju dan svetog Vida. Vidovdan u Srbiji ima slojevito značenje. Govori o istoriji i tradiciji, o važnim odlukama i događajima, žrtvama i ratovima, a sve to govori o kontinuitetu postojanja jednog naroda i građenja njegovog identiteta.
Sve je počelo sa Kosovskom bitkom.
Kosovski boj (1389)
Treba znati da je ta, za Srbe najznačajnija bitka, Prva Kosovska bitka, jer se nakon te odigralo još na tom lokalitetu i njegovoj neposrednoj blizini. Ona se odigrala 15. juna (po starom kalendaru) u blizini Prištine između hrišćana i Osmanlija.
Srpske snage je predvodio knez Lazar Hrebeljanović i među njima su bile i snage njegovih srodnika i saveznika, dok se na čelu turske vojske nalazio sultan Murat I sa sinovima Jakubom i Bajazitom.
Tajna konvecija Srbije i Austrougarske (1881)
Na Vidovdan 1881. godine potpisan je i ugovor kojim se Srbija se obavezala da neće zaključivati bilo kakve političke ili ekonomske ugovore sa drugim zemljama, bez prethodnog odobrenja Austrougarske. U zamenu za potpunu potčinjenost Beču, srpska država i dinastija Obrenovića su kao kraljevina dobile međunarodno priznatu nezavisnost.
Bregalnička bitka (1913)
Iako se nije dogodio baš tog datuma nego nekoliko dana posle, ovaj događaj se vezije za Vidovdan jer je još uvek trajalo vidovdansko praznovanje. Samo nekoliko dana kasnije, 30. juna 1913. godine, Bugari su izveli napad na Bregalnici, što je bio uvod u Drugi balkanski rat.
Sarajevski atentat (1914)
Sarajevski ili Vidovdanski atentat se dogodio 28. juna 1914. godine u Sarajevu, (Bosni i Hercegovini) kada je Gavrilo Princip iz grupe od šestorice atentatora (petorice Srba i jednog bosanskog muslimana), članovi organizacije Mlada Bosna, kojima je koordinirao Danilo Ilić, ubio austrougarskog prestolonaslednika nadvojvodu Franca Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju, vojvotkinju od Hoenberga.
Politički motivi ubistva je bile želja za odvajanjem austrougarske provincije Bosne i Hercegovine i njeno ujedinjenje u Veliku Srbiju ili Jugoslaviju. Iza organizacije ubistva stajali su oficiri srpske vojske. Atentat je direktno vodio do Prvog svetskog rata kada je Austrougarska dala ultimatum Srbiji, koji je ona delimično odbila. Austrougarska je potom objavila rat Srbiji, što je bilo okidač za niz objava rata između drugih evropskih sila.
Versajski sporazum (1919)
Versajski sporazum kojim je okončan Prvi Svetski rat potpisan je 28. juna 1919. godine istog dana kada se desio Sarajevski atentat koji je i bio povod za njegovo započinjanje.
Vidovdanski ustav(1921)
Nastavak priče o kontinuitetu postojanja jednog ili grupe naroda na istom prostoru nastavlja se posle Prvog svetskog rata, zvanično – opet na vidovdan. Najviši pravni akt buduće Jugoslavije, Vidovdanski ustav, potpisan je 28. juna, a njime je započelo razdoblje zajedničkog života slovenskih naroda.