Nakon atentata na austrougarskog nadvojvodu Franca Ferdinanda od strane 19-godišnjeg srpskog studenta Gavrila Principa, antisrpsko raspoloženje je poraslo širom Austrougarske i rezultiralo je nasiljem nad Srbima. U noći atentata, organizovani su antisrpski nemiri i demonstracije širom zemlje u drugim delovima Austrougarske, posebno na teritoriji današnje Bosne i Hercegovine i Hrvatske. Kako su Principovi saradnici bili uglavnom etnički Srbi i članovi organizacije Srba, Hrvata i Muslimana, pod nazivom Mlada Bosna, koja je bila posvećena Južnoslovenskoj zajednici, austrougarska vlada je ubrzo postala uverena da iza atentata stoji Kraljevina Srbija.
Pogromi nad etničkim Srbima organizovani su odmah nakon atentata i trajali su danima. Organizovao ih je i podsticao Oskar Poćorek, austrougarski guverner Bosne i Hercegovine, koji je bio odgovoran za bezbednost nadvojvode i njegove supruge na dan atentata. Prve antisrpske demonstracije, koje su predvodili sledbenici Josipa Franka, organizovane su rano uveče 28. juna u Zagrebu. Sledećeg dana, antisrpske demonstracije u gradu postale su nasilnije i mogle bi se okarakterisati kao pogrom. Policija i lokalne vlasti u gradu ništa nisu preduzele da spreče antisrpsko nasilje.
Ivo Andrić je ovaj događaj opisao kao „sarajevsku mahnitost mržnje“. Rulja je usmerila svoj bes ka poslovnom prostoru u vlasništvu znamenitijih Srba, Srpskoj pravoslavnoj crkvi, školama, Srpskom kulturnom društvu Prosvjeta, banci i kancelariji novina na srpskom jeziku „Srpska riječ“. Tokom nasilja su tog istog dana dva Srbina ubijena. U Sarajevu je, prema ruskom izveštaju, više od hiljadu kuća i radnji bilo uništeno. Čak je i konzervativna bečka štampa sutradan izvestila da Sarajevo izgleda kao poprište pogroma.
Po izvršenju Sarajevskog atentata, antisrpska osećanja su bila na izrazito visokom nivou u celoj Austrougarskoj. Uhapšeno je i proterano oko 5.500 viđenijih Srba, 460 je osuđeno na smrt, a Austrougarske vlasti su u Bosni i Hercegovini oformile pretežno muslimansku specijalnu miliciju, koja je progonila Srbe. Brojni muslimanski verski lideri su protestovali zbog pogroma nad Srbima. Iste noći su antisrpski neredi organizovani u brojnim drugim delovima Austrougarske, poput Zagreba i Dubrovnika.
Dvojica Srba, Pero Prijavić i Nikola Nožičić, umrli su nekoliko dana kasnije od posledica povreda koje su zadobili nakon što su ih doveli pretučene. U sarajevskim bolnicama lečeno je 50 osoba usled dvodnevnih nereda. Poginuo je i Hrvat, koga je Srbin upucao braneći začinsku radnju svoje braće. Musliman je izvršio samoubistvo zbog glasina da je kod njega pronađena bomba. Od pljačke su nestale čitave zalihe robe, kao i novac iz srpskih radnji i kuća.
Izvor: Zanimljiva istorija i geografija
