PROZA čileanske književnice i pozorišne kritičarke Andree Jeftanović (1970), najzad se našla i pred našom publikom, na našem jeziku. Posle sedam proznih i esejističkih, te tri knjige publicistike, njen roman “Ratna pozornica” doživeo je prevod na srpski jezik, u izdanju novosadske “Akademske knjige”, a proteklih dana autorka ga je promovisala u Istočnom Sarajevu i Novom Sadu.
privatna arhiva
– Moj prvi roman odabrala je Bojana Kovačević Petrović, koja ga je i prevela na srpski – navodi, u razgovoru za “Novosti” Andrea Jeftanović. – Verujem da je u tome imala udela i tema, koja može biti interesantna ovdašnjoj publici, budući da se u ovoj knjizi, iako je reč o fikciji i imaginarnom svetu, prepliću priče vezane uz istoriju moje porodice u Sarajevu i bivšoj Jugoslaviji, sa onima smeštenim u Latinsku Ameriku.
A istorija te Andreine srpsko-jevrejske porodice, pre svega one čije prezime nosi – po ugledu nadaleko čuvenih Jeftanovića iz Sarajeva (osnivača srpskog kulturnog društva “Prosvjeta” i vlasnika kultnog hotela “Evropa”) je znamenita, te je književnicu zbog posebnih zasluga njene porodice prošle godine čak primio i naš patrijarh.
– Vrlo me je prijatno iznenadio poziv patrijarha, a posebno to što mi je lično ponudio svu potrebnu pomoć koju bi SPC mogla da mi omogući, poput uvida u njihove arhive zarad istraživanja – kaže gošća iz Čilea, koja je u sarajevsku istoriju svojih predaka uronila prvi put kao dete, zahvaljujući pričama oca, rođenog Sarajlije, koji je svoj grad bio prinuđen da napusti početkom Drugog svetskog rata.
– Mnogo sam od njega slušala o Jugoslaviji i Sarajevu. Nekoliko puta pokušavao da se vrati u svoj rodni grad, da ponovo uspostavi kontakte i pokuša da reši pitanja nasledstva, što se nažalost svaki put završilo konfliktima i neuspehom, a pre svega očevom neizmernom tugom jer je gotovo sve što je pamtio kao “naše” bilo uništeno – navodi Andrea.
Ona sama prvi put je Sarajevo pohodila 1997, a ta prva od ukupno pet poseta bila je i za nju prilično traumatična, no svaki put bi otkrivala nešto novo što bi je podsticalo na dublje istraživanje i nastavak pisanja. Za razliku od svog oca ona, recimo, nikada nije smogla snage (ne želeći da deluje nametljivo, kako dodaje) da odsedne u Hotelu “Evropa”, tom simbolu Sarajeva, ali i simbolu istorije porodice Jeftanović.
– O ratovima devedesetih sam, inače, u Čileu saznavala sa televizije, u to vreme sam bila studentkinja i pamtim slike koje su u nama budile familijarnu traumu, poput snimka rušenja očeve rodne kuće – seća se Andrea prizora koje je njen otac ispratio sa druge strane sveta. – U mom romanu “Ratna pozornica” je jedna od tri glavne linije radnje upravo ona koja govori o ratovima na ovom području devedesetih, pored radnje smeštene u period Drugog svetskog rata, i one posvećene dobu diktature u Čileu.
A taj, sa četiri prestižna priznanja ovenčan, “jezički rafinisani roman, prožet odblescima svetlosti, senkama prošlosti i ratnim sećanjima, u dramsko-filmskoj strukturi kratkim scenama vodi čitaoca kroz snove, košmare, intenzivna osećanja i inteligentne unutrašnje glasove glavne junakinje, koja pokušava da dokuči svoju jugoslovensku prošlost i čileansku sadašnjost”, navodi izdavač o debitantskom romanu Jeftanovićeve. Kroz svest o složenom poreklu svoje porodice, političkoj neizvesnosti i ličnim nesuglasicama svoje protagonistkinje, Andrea Jeftanović snažnim prozno-poetskim stilom promišlja sopstveni identitet i otkriva intimne rane jednog vremena, rečeno je o romanu, dok je autorki veoma bitno što je najzad u prilici da govori o svom delu baš ovde, na Balkanu, u Srbiji.
Radionice
PROFESORKA na Katedri za lingvistiku i književnost Univerziteta u Santjago de Čileu, Andrea Jeftanović je diplomirala sociologiju i doktorirala hispanske književnosti na Univerzitetu Kalifornije, Berkli, a drži radionice kreativnog pisanja širom sveta. Posle promocije romana u Novom Sadu, u Beogradu je održala trodnevnu radionicu, u okviru 8.
Međunarodne letnje škole latinoameričkih studija, u organizaciji Društva hispanista i saradnji sa Institutom za evropske studije iz Beograda i Centrom za iberoameričke studije Filozofskog fakulteta u Novom Sadu.